Đề xuất tăng thuế GTGT: Có lợi trước mắt, thất thu về sau

(Canhosunwahpearl.edu.vn) Đề xuất của Bộ Tài chính về tăng thuế giá trị tăng thêm (GTGT) đối có phần nhiều mặt hàng tiêu dùng từ 10% lên 12% vào năm 2019 và nhiều loại hàng hoá ưu tiên như nước sạch, thiết bị y tế, giáo dục từ 5% lên 10% đang chịu phản ứng nhiều chiều từ dư luận.

NTNN đã có cuộc có cuộc thảo luận có PGS-TS Ngô Trí Long (ảnh) – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phân khúc giá cả (Bộ Tài chính) xung quanh đề xuất này.

Tăng thuế sẽ dẫn tới hiệu ứng ngược

Thưa ông, Bộ Tài chính mới đấy đã đề xuất sửa đổi 5 Luật Thuế. Đáng chú tâm là đề xuất tăng thuế suất thuế GTGT phổ thông từ 10% lên 12% vào năm 2019. Trong bối cảnh cầu tiêu dùng đang giảm như giai đoạn này, tăng thuế GTGT liệu có gây tác dụng ngược?

– Trước hết, thuế là công cụ điều tiết lương và kích thích tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người dân. Ngày 6.4.2016, Quốc hội đã nhất trí thông qua luật số 106/2016/QH13 sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Luật Thuế GTGT, Luật Thuế tiêu thụ đặc thù, Luật Quản lý thuế, và Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, có hiệu lực thi hành từ 1.7.2016. Vậy mà chỉ sau hơn 1 năm, Bộ Tài chính lại đề xuất sửa đổi 5 luật thuế.

Việc tăng thuế GTGT, áp thuế TTĐB có nhiều loại hàng hóa sẽ gây tác động thiếu tích cực tới nền kinh tế. Ảnh: H.T

Điều này cho thấy chính sách bán hàng thuế của Việt Nam không ổn định, một sốh tân liên tục. Nhà đầu tư và người dân sẽ băn khoăn liệu sau kỳ sửa đổi, bổ sung lần này, chính sách bán hàng này sẽ được tồn tại trong bao lâu nữa?

– Trong đề xuất sửa đổi 5 luật thuế lần này, đáng chú tâm nhất là đề xuất tăng thuế suất thuế GTGT phổ thông từ 10% lên 12% vào năm 2019. Ngoài ra, 1 số hàng hóa vốn không chịu thuế sắp tới có thể sẽ phải chịu thuế, 1 số hàng hóa khác vốn hưởng mức thuế 5% sẽ chịu mức thuế 6%.

Song trong bối cảnh giai đoạn này, khi nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng dưới tiềm năng do năng suất, chất lượng lao động thấp, nhu cầu tiêu dùng chưa thực sự cao. Nếu chúng ta tăng thuế GTGT sẽ khiến giá thành đầu vào phục vụ sản xuất của nhiều loại hàng hóa tăng. Đồng thời, giá thành đầu ra tiêu thụ sản phẩm cũng tăng theo dẫn tới vô vàn mặt hàng tăng giá, khiến sức mua trên phân khúc giảm sút, hàng hóa khó tiêu thụ.

Yếu tố này cùng thêm một số khoản giá thành chính thức cũng như không chính thức của Việt Nam đang ở mức cao sẽ ảnh hưởng đến sản xuất, tác động ngược trở lại công ty (DN). Năng suất sản xuất, sức tranh giành của DN sẽ giảm đi, làm giảm tốc độ tăng trưởng của cả nền kinh tế.

Thuế GTGT là thuế gián thu, có tính lũy thoái. Điều này có nghĩa tăng thuế GTGT sẽ gây ra các tác động lớn đến toàn xã hội. Đối tượng lương càng thấp, càng chịu tác động mạnh của thuế GTGT. Điều này đã được địa cầu chứng minh.

Như vậy, việc tăng thuế suất thuế GTGT, mở rộng đối tượng chịu thuế sẽ dẫn tới hiệu ứng ngược. Nhà nước tăng thu cho ngân sách từ số tiền thuế trước mắt nhưng lại thất thu về sau. Khi sức mua tiêu dùng giảm, DN giảm sản xuất, giảm doanh thu dẫn đến nguồn thu từ thuế lương DN giảm.

Trong đề xuất của Bộ Tài chính, giá nước sạch sinh hoạt được yêu cầu điều chỉnh từ 5% lên 10%. Ông có nhận định gì về vấn đề này?

– Hiện nay, nước sạch cung cấp cho người dân ở nhiều tỉnh, đô thị vẫn ở dạng độc quyền do chưa có nhiều đối tác cung cấp dịch vụ. Điều này buộc Nhà nước phải quy định giá.

Trong đấy, Bộ Tài chính quy định khung giá tiêu thụ nước sạch sinh hoạt ứng dụng trong phạm vi cả nước. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt phương án giá nước sạch do đơn vị cấp nước trình và ban hành biểu giá nước sạch sinh hoạt cụ thể trên địa bàn của tỉnh thích hợp có khung giá do Bộ Tài chính ban hành.

Về bản chất, nước là nguồn tài nguyên hữu hạn, phải sử dụng cực kỳ tiết kiệm. Vậy nên, Nhà nước mới tính giá nước sạch sinh hoạt theo phương pháp lũy tiến, dùng càng nhiều nước thì số tiền phải trả càng cao. Với 1 mặt hàng thiết yếu, tác động tới cuộc sống, sinh hoạt thường ngày của hàng chục triệu người dân mà phía Bộ Tài chính lại đưa ra lý lẽ rằng làm việc sản xuất và tiêu thụ nước sạch đã thực hiện xã hội hóa, DN sản xuất, bán cũng kinh doanh. Nếu vẫn giữ thuế suất ưu đãi 5% là chưa công bằng có một số DN kinh doanh một số mặt hàng khác đang chịu mức thuế suất 10% là vô lý.

Thu hẹp đầu ra của nông sản

Việc Bộ Tài chính đưa trà, cà phê uống liền vào diện phải chịu thuế tiêu thụ đặc thù (TTĐB) như thuốc lá, rượu, bia. Đồng thời, đề xuất đánh thuế TTĐB có nước ngọt vì cho rằng đấy là mặt hàng gây bệnh béo phì, tiểu các con phố, đang khiến một số Hiệp hội, DN phản đối, đòi chứng cứ khoa học. Đánh thuế TTĐB nước ngọt vì gây béo phì liệu có “oan”?

– Thuế TTĐB được Nhà nước sử dụng như công cụ để hạn chế người dân tiêu dùng các mặt hàng xa xỉ, Nhà nước không khuyến khích, gây ảnh hưởng xấu tới môi trường, sức khỏe người dân.

Tại một số quốc gia phát triển, thuế đối có thuốc lá, rượu mạnh lên tới 100%, thậm chí 150% bởi thuốc lá là tác nhân gây ra ung thư và nhiều căn bệnh khác. Còn rượu có thể khiến con người say xỉn, không làm chủ được chính mình dẫn đến gây tai nạn, chết người nên đánh thuế cao để hạn chế.

Song đưa trà, cà phê uống liền vào diện phải chịu thuế TTĐB như thuốc lá, rượu, bia cần xem tìm hiểu. Trà được coi là sản phẩm thông dụng, được tiêu dùng hằng ngày trong cuộc sống giai đoạn này của người Việt Nam.

Cà phê hòa tan là cà phê đấyng gói sản phẩm có giá trị tăng thêm cao của ngành hàng cà phê. Nếu buộc các sản phẩm này chịu thuế TTĐB sẽ triệt tiêu việc nâng cao chất lượng sản phẩm của DN.

Thị phần sản phẩm giá trị tăng thêm gặp khó chẳng khác nào thu hẹp đầu ra của nông dân trồng cà phê. Sản phẩm cà phê đấyng gói sử dụng nguyên liệu cà phê được sản xuất trong nước, nó khác có ngành bia rượu, chủ yếu dùng nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài.

Vế đánh thuế TTĐB nước ngọt, cần có cuộc điều tra, phân tách cụ thể tác động của từng loại nước ngọt có hàm lượng các con phố cụ thể tới sức khỏe người Việt Nam. Đặc biệt là nước có ga.

Theo tôi biết, năm 2014, Nhà nước chuẩn bị tăng mức thuế đối có mặt hàng này nhưng chưa thành công. Nay muốn điều chỉnh tăng phải có khảo sát thực tại mới thuyết phục.

Ông có kiến nghị gì về vấn đề này?

– Thuế là 1 lĩnh vực cực kỳ nhạy cảm đối có sản xuất, cũng như cuộc sống kinh tế – xã hội. Mỗi lần sửa đổi, bổ sung theo hướng tăng 1 số sắc thuế nếu Bộ Tài chính không đưa ra các lập luận thuyết phục, có đầy đủ bằng chứng xác đáng có được thông qua điều tra, khảo sát một số đối tượng liên quan và có sự phân tách tác động cũng như các hệ lụy của việc sửa đổi đấy, thì khó tạo ra được sự đồng thuận trong xã hội.

Muốn vậy, các nội dung cần sửa đổi, cần phải có phương án điều tra, khảo sát. Từ kết các kết quả điều tra sẽ đưa ra các nhận xét phân tách các nội dung sẽ một sốh tân, đặc thù là sự một sốh tân mức thuế đưa ra mới có căn cứ bằng chứng xác đáng, thuyết phục.

Đối có các nội dung sửa đổi có 2 phương án, cần trình bày và lý giải 1 một sốh cụ thể căn cứ của từng phương án. Phải lý giải dựa trên cơ sở thực tiễn và khoa học vì sao lại chọn phương án 1 hoặc 2.

Song tôi cũng thông cảm có Bộ Tài chính trong bối cảnh nợ công tăng cao, bội chi ngân sách càng ngày càng cao, nhu cầu đầu tư mới luôn đòi hỏi. Trong khi đấy, lương bình quân đầu người của Việt nam đang ở mức trung bình thấp so có địa cầu, tăng trưởng dưới tiềm năng… Đây là 1 bài toán rất khó đối có Bộ Tài chính nếu chỉ tham khảo góc độ thu ngân sách trong quá trình tái cơ cấu ngân sách. Đứng ở góc độ Bộ Tài chính, nếu tìm phương pháp cân đối ngân sách, một sốh dễ nhất là tăng thuế.

Nhưng nếu tăng thuế đảm bảo sẽ vấp phải sự phản đối. Do vậy, để tái cơ cấu nguồn thu, nếu chỉ dùng phương pháp tăng thu bằng một sốh tăng thuế thì rất khó lòng được công chúng hưởng ứng. Cần phải đưa ra một số phương pháp kiểm soát chi, tiết kiệm chi, chống thất thu thuế. Cùng có đấy là các phương pháp về chi tiêu ngân sách, chống tham nhũng, lãng phí thất thoát, đầu tư công có hiệu quả.

Xin cảm ơn ông!

Bài viết liên quan

Tiktok tiếng Hàn là gì

Bị làm khó, doanh nghiệp kiến nghị lên Thủ tướng

Tight deadline là gì

Puberty challenge là gì

8x thành triệu phú nhờ sáng kiến khi rửa bát thuê

Chương trình truyền hình tiếng Anh là gì