Vài dòng tin ngắn ngủi về 1 thương vụ của UPS bỗng quyến rũ tôi ghê gớm. Tin thế này: “Công ty dịch vụ vận chuyển UPS đặt mua 125 xe tải chạy bằng điện (dòng xe Semis) của Tesla nhằm tăng lượng phương tiện vận chuyển (dịch vụ chính của hãng) và bảo vệ môi trường”.
Tin đưa ra trong mùa Noel, và đấy là đơn đặt hàng lớn nhất từ trước tới nay. Theo hãng Tesla, xe Semis chạy được 500 dặm cho mỗi lần sạc, giá phân phối chừng 150.000 USD, bắt đầu sản xuất năm 2019. UPS cho biết, hướng đi của doanh nghiệp là giảm lượng khí nhà kính đến 12%, từ nay đến năm 2025.
Bếp Thế Hệ Xanh trên vùng cao Việt Nam.
Thông tin quyến rũ này kích thích ghê gớm, vì luôn có vô vàn sáng kiến từ suy nghĩ, và hành động sáng tạo để cho ra đời các sản phẩm tốt cho môi trường, chống ô nhiễm. Tuần trước, khi tôi viết bài sản phẩm nước dừa bật nắp khoen uống tươi Cocolala, thì chỉ trong 1 ngày đã có 1.000 khách mua like sản phẩm mới này, và nhiều khách mua còn mê mẩn tìm cách kiếm cái gáo dừa trồng các mạ xanh, dương xỉ nhỏ xinh trang trí xanh cho bàn làm việc.
Vâng, quả thực, các sáng kiến xanh, chống ô nhiễm và thân thiện môi trường đang là nguồn cảm hứng sáng tạo không dừng. Chúng ta còn nhớ cô gái “dữ dội” vì rất quyết đoán trong kinh doanh, lại có cái tên trái ngược: Lê Hiền có sáng kiến “than gáo dừa không khói”. Hiền không tham dự các làm việc không ngừng nghỉ trong chuỗi giải đáp khởi nghiệp trong nông nghiệp của BSA, song lại nghiễm nhiên chiếm giải nhất ở cuộc thi Dự án khởi nghiệp lần 3 mà BSA tổ chức. Cô nghiên cứu kỹ: Bến Tre mỗi năm cho ra 9.000 tấn gáo dừa, nếu chỉ đốt rồi xuất đi Trung Quốc giá rẻ, là quá uổng. Hiền còn thấy TP.HCM có 229 quán nướng cần 150kg than mỗi ngày. Bây giờ, thay vì xuất nguyên liệu thô đi Hong Kong, cô quyết xuất sản phẩm bếp gáo dừa không khói thương hiệu Việt Nam ra địa cầu.
Sáng kiến này, khiến tôi nhớ tới sáng kiến bếp vuông sinh khối hoá khí tên Thế Hệ Xanh mà hai khách mua thạc sĩ tài chính tốt nghiệp ở Hoa Kỳ, quyết tâm về nước khởi nghiệp để giúp người dân vùng cao. Hôm gặp nhóm kỹ sư tập đoàn công nghệ Deloitte đến cuộc họp của CLB Doanh nghiệp dẫn đầu LBC, có trình làng con robot DK2 rất sinh động; thì cái tên Panasonic được Deloitte kể trong số các đối tác sử dụng robot của họ. Điều đây không gây ngạc nhiên, vì Panasonic là 1 doanh nghiệp điện tử gia dụng nổi tiếng của Nhật. Nhưng, khi đọc bài báo viết về công trình rau xanh của Panasonic, mới thấy lạ lùng. Từ 1 nhà kho bỏ trống 250m3, họ thử trồng rau bằng đèn LED công nghệ cao. Số rau lớn lên sạch và tốt, được ưa chuộng ở phân khúc Singapore, và giai đoạn này họ có ý định tăng sản lượng đến 15%, cung cấp nhu cầu rau cho đảo quốc này.
Một sáng kiến được ứng dụng thành công ở nhiều nước châu Âu là “bức tường rêu nhỏ trong đô thị”. Bức tường rêu nhỏ có tên CityTree, do hãng Green City Solutions ở Berlin sáng chế, là 1 thiết bị di động loại chất ô nhiễm, đã được dựng lên ở nhiều đô thị như Oslo, Paris, Brussels và Hong Kong, chỉ cao dưới 4m, có hai phiên bản: có ghế và không ghế. Hãng cho biết, họ chọn rêu “vì các vườn rêu có 1 qui mô lá bề mặt lớn hơn nhiều so có bất kỳ loài thực vật nào. Nó có thể hấp thu được nhiều chất gây ô nhiễm hơn”, Zhengliang Wu, đồng sáng lập của Green City Solutions, nói. Tường rêu này có lợi ngang có 275 cây cối bình thường.
Bức tường rêu ở Berlin.
Một sáng kiến khác đang thương mại hoá tốt nữa là dùng nấm làm chất liệu thi công hay gia dụng. Sợi nấm khô có thể chế tạo thành 1 chất kết dính đặc trưng, tạo nên chất liệu bền hơn bêtông, cách âm, cách nhiệt và tạo hình linh hoạt hơn cả sợi thuỷ tinh. Tác giả mở phân phối tác dụng của sợi nấm là doanh nghiệp Ecovative đến từ Mỹ. Đến nay, họ đã đưa ra phân khúc 1 số sản phẩm khác cũng sử dụng loại nguyên liệu này như: chiếc đèn bàn có tên Đèn nấm, hoặc chậu cây trồng Hoa nấm.
Ở Việt Nam, các sáng kiến xanh thô sơ cũng bắt đầu được phát động rộng rãi và ứng dụng nhiều. Ở phiên chợ Xanh – Tử tế, chúng ta thấy “túi nilông tự huỷ” hay bao bì bằng lá chuối được ưa dùng. Nhiều loại cây thiên địch hay sử dụng thảo dược làm các hợp chất thay thuốc trừ sâu, diệt cỏ được sử dụng trong canh tác nông sản sạch và an toàn.
Nếu quan tâm hơn tới các biện pháp công nghệ, hiện cũng có nhiều ứng dụng hay như trường hợp Ma Jun ở Trung Quốc. Ma Jun là 1 nhà làm việc môi trường, ông đưa ra sáng kiến thu thập các dữ liệu thời gian thực từ các website chính phủ, trích xuất từ các thiết bị theo dõi nước thải ở 13.000 nhà máy gây ô nhiễm nguồn nước nhiều nhất Trung Quốc. Dữ liệu này được tổng hợp vào ứng dụng tên gọi là Blue Map, được cung cấp cho Apple và Wal-Mart, nhà máy gây ô nhiễm bị loại lập tức ra khỏi danh sách nhà cung ứng. Bất kỳ ai cũng có thể truy cập và sử dụng miễn phí. Chính sự “trừng trị” bằng kinh tế (bị Apple hay Wal-Mart cắt hợp đồng cung ứng), còn “linh” hơn kêu gọi chính quyền địa phương xử lý (xử lý thường chậm, vì họ đâyng rất nhiều thuế).
Tóm lại, trong nhiều lãnh vực, công nghiệp, nông nghiệp, công nghệ các khách mua trẻ có thể có các khởi nghiệp vừa sáng tạo, phân phối tốt mà đâyng góp cho môi trường xã hội khá nhiều. Chúng ta có 1 chàng tiên phong rất tốt là Elon Musk đang tạo niềm cảm hứng về bảo vệ môi trường không bao giờ cạn. Hãy cám ơn Elon Musk và tiếp tục con các con phố “sáng kiến xanh, thời cơ vàng” nhé.
Tìm hiểu thêm tài liệu dự án canhosunwahpearl.edu.vn
