Việc chậm mở bán giá cơ sở xăng RON95 và sự độc quyền giá nguyên liệu Ethanol sẽ dẫn đến 1 số mặt hàng xăng có nguy cơ liên tục tăng giá.
Giá nguyên liệu Ethanol ảnh hưởng rất lớn đến chi phí xăng E5RON92.(Ảnh minh họa)
Từ đầu năm 2018 đến nay, Liên Bộ Công Thương – Tài chính đã 2 lần điều chỉnh giá cơ sở xăng dầu. Tại kỳ điều chỉnh ngày 4/1, giá xăng E5RON92 không được điều chỉnh so có kỳ điều hành trước; giá xăng RON95 dù chưa được mở bán giá cơ sở nhưng 1 số công ty kinh doanh xăng dầu đầu mối vẫn “âm thầm” tăng giá mặt hàng này thêm 810 đồng/lít.
Trong kỳ điều chỉnh thứ hai (ngày 20/1), liên Bộ Công Thương – Tài chính điều chỉnh giá xăng E5RON92 tăng 429 đồng/lít, giá dầu diesel tăng 430 đồng/lít, giá dầu hỏa tăng 448 đồng/lít… Dù liên Bộ vẫn chưa mở bán giá cơ sở đối có xăng RON95, nhưng ở 1 số cửa hàng của Petrolimex, giá xăng RON95 được công ty điều chỉnh tăng 290 đồng/lít, lên mức 20.990 đồng/lít.
Như vậy, sau 2 kỳ điều chỉnh đầu năm 2018, đã có sự chênh lệch lớn giữa giá xăng E5RON92 và xăng RON95, trong khi xăng RON95 vẫn chưa được mở bán giá cơ sở gây nhiều ý kiến trái chiều của dư luận xã hội.
Xăng RON95 chưa phổ biến?
Theo lý giải của liên Bộ, xăng dầu có rất nhiều sản phẩm, nhiều mặt hàng bởi thế chỉ căn cứ vào các mặt hàng chủ chốt như xăng E5RON92, 1 số mặt hàng dầu… mặt hàng xăng RON95 là chưa phổ biến và liên Bộ sẽ tham khảo việc mở bán giá cơ sở cho mặt hàng này.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Giá, thành viên Tổ giám sát điều hành giá Liên Bộ Công Thương – Tài chính cho biết, giai đoạn này, giá xăng dầu trong nước đang được điều hành theo cơ chế phân khúc có sự quản lý của Nhà nước. Cơ quan nhà nước mở bán giá cơ sở làm căn cứ điều hành giá xăng dầu trong nước; kết hợp có giải đáp trích, chi sử dụng Quỹ BOG nhằm góp phần ổn định giá.
Cũng theo ông Tuấn, trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, từ năm 2018 là thời điểm thực hiện mục tiêu chuyển giao và thay thế nhiên liệu sinh học đối có nhiên liệu truyền thống (thay thế xăng RON92 bằng E5 RON92). Liên Bộ Công Thương – Tài chính đã tính toán và mở bán giá cơ sở đối có xăng E5 RON92; đồng thời giám sát việc điều chỉnh giá xăng RON95 của 1 số công ty đầu mối.
Đối có việc chênh lệch lớn về giá giữa xăng RON95 và E5 RON92 sau 2 kỳ điều chỉnh vừa qua, ông Tuấn cho rằng chủ yếu do giá xăng E5 RON92 đang được chi sử dụng Quỹ BOG ở mức 857 đồng/lít (kể từ ngày 4/1 đến nay); trong khi giá xăng RON95 điều hành theo phân khúc, không sử dụng Quỹ BOG và điều chỉnh tăng giá theo giá địa cầu.
Đồng thời, qua theo dõi giá xăng dầu nửa đầu tháng 1/2018 cho thấy, giá xăng RON95 (mức III đến V) của 1 số nước trong khu vực có cao hơn giá xăng RON95 của Việt Nam dao động từ 3.000 – 5.000 đồng/lít, như Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia và Philippines.
“Hiện liên Bộ vẫn tiếp tục theo dõi tình hình tiêu thụ, diễn biến cung cầu của xăng RON95 theo 1 số nguyên tắc khí thải, xăng E5 RON92 trên phân khúc để mở bán giá cơ sở thích hợp có tình hình kinh doanh mặt hàng xăng dầu trong nước”, ông Tuấn cho hay.
Nguy cơ “1 mình 1 chợ”
Nhận định về việc điều hành giá xăng dầu qua 2 kỳ điều chỉnh vừa qua, chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Ngô Trí Long cho rằng, 1 số cơ quan công dụng cũng như Tập đoàn Xăng dầu chỉ mở bán giá cơ sở của giá xăng E5RON92, không mở bán giá cơ sở xăng RON95 là việc làm phiến diện.
Trong khi phân khúc xăng dầu giai đoạn này chưa có phân khúc tranh đua thực sự, vẫn còn có các công ty giữ địa điểm chiếm lĩnh phân khúc ví dụ như Petrolimex, PVoil và SaigonPetro chiếm thị phần trên 70%, bởi thế nhà nước vẫn phải định giá.
Hơn nữa, xăng dầu là mặt hàng trong diện bình ổn nên đòi hỏi phải được mở bán giá cơ sở, đây là đòi hỏi chính đáng của người tiêu dùng để tham khảo giá bán và giá cơ sở đã hợp lý hay chưa, có bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng hay không.
“Thời điểm này liên Bộ cần phải mở bán giá cơ sở mặt hàng xăng RON95, vì giai đoạn này trên phân khúc chỉ còn xăng E5RON92 và RON95, xăng RON95 chiếm thị phần không phải ít (dao động 30%), đây cũng là mặt hàng trong diện bình ổn giá và nằm trong diện Nhà nước định giá nên bất kì thời điểm nào cũng phải mở bán để bảo vệ người tiêu dùng, để người tiêu dùng giám sát”, ông Long cho biết.
Cũng theo PGS.TS. Ngô Trí Long, giai đoạn này trên phân khúc đã chuyển trọn vẹn xăng khoáng RON92 sang xăng E5RON92. Tuy Ethanol chỉ chiếm tỷ trọng 5% trong cơ cấu giá xăng E5RON92 nhưng giá nguyên liệu pha trộn này cũng ảnh hưởng rất lớn đến chi phí xăng E5RON92.
Hàng năm, Việt Nam tiêu thụ dao động 7 – 8 triệu tấn xăng E5RON92 nên lượng cung cấp Ethanol cũng không phải nhỏ. Chính bởi thế, khi nhu cầu Ethanol đang rất lớn, ông Long lo ngại công ty cung cấp Ethanol ở trong cảnh “1 mình 1 chợ” sẽ nảy sinh hiện tượng “1 mình 1 giá”. Đây là thể hiện sự độc quyền, nếu nhà nước không có sự kiểm soát tốt đảm bảo giá Ethanol sẽ tăng, kéo theo giá xăng E5 tăng lên.
Cùng có đây, có chủ trương khuyến khích sử dụng 1 số loại nhiên liệu bảo vệ môi trường mà không khuyến khích về giá, để cho các đơn vị độc quyền cung cấp nguyên liệu đầu vào là Ethanol E100 có giá như vậy đảm bảo sẽ không bảo vệ người tiêu dùng và không khuyến khích tiêu dùng.
“Các tập đoàn kinh doanh xăng dầu vẫn nói Ethanol chỉ chiếm 5% là không đáng bao nhiêu, nhưng 5% của hàng triệu tấn lại là số lượng rất lớn. Cần phải kiểm soát giá mặt hàng này, đồng thời phải có cơ chế thích hợp để tránh việc công ty có thời cơ tăng giá nguyên liệu đầu vào, ảnh hưởng đến lợi ích của người tiêu dùng”, PGS.TS. Ngô Trí Long nêu rõ.
| Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá mới đây đã có ý kiến đề nghị liên Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp có Bộ Tài chính và 1 số cơ quan liên quan tiếp tục theo dõi tình hình tiêu thụ xăng E5RON92, RON 95 nguyên tắc khí thải Euro 3, Euro 4,… trong Quý I/2018 để mở bán giá cơ sở 1 số mặt hàng xăng dầu thích hợp có phân khúc và theo quy định của pháp luật. |
Tìm hiểu thêm tài liệu dự án canhosunwahpearl.edu.vn
Bài viết liên quan
