(Canhosunwahpearl.edu.vn) “Việc Quốc hội thông qua luật cho phép phá sản ngân hàng cũng là ‘hồi chuông cảnh báo’ đến người dân rằng kênh gửi tiền ngân hàng cũng là kênh đầu tư có rủi ro chứ không phải… bất khả xâm phạm như quan điểm cố hữu bấy lâu nay…”.
Đó là khẳng định của PGS.TS. Nguyễn Khắc Quốc Bảo, Trưởng Khoa Tài Chính, Đại học Kinh Tế TP.HCM.
PGS.TS. Nguyễn Khắc Quốc Bảo
Theo ông Quốc Bảo: “Từ rất lâu nay, người dân luôn có quan điểm “ngân hàng Việt Nam không bao giờ phá sản” nên họ cứ chăm chăm gửi tiền vào 1 số ngân hàng nào có lãi suất cao mà không quan tâm đến tình hình “sức khỏe” của 1 số nhà băng đấy. Vì vậy, luật cho phép ngân hàng phá sản sẽ là cơ sở để người dân “điều chỉnh” quan điểm của mình.
Thưa ông, việc Quốc hội thông qua Luật 1 số tổ chức tín dụng sửa đổi (có hiệu lực từ 15.1.2018), cho phép phá sản ngân hàng thời điểm này có thích hợp?
– Nói thật, mãi đến giờ Quốc hội mới thông qua luật này thì theo tôi về mặt công đoạn, công đoạn thời gian là hơi muộn. Thực tế, từ trước đến giờ chúng ta không nói gì về câu chuyện này và qua 1 số chính sách bán hàng bảo trợ, bảo hộ, can thiệp… của Ngân hàng Nhà nước và Chính Phủ nhìn chung, đã gửi đến cho người dân 1 thông điệp là “ngân hàng Việt Nam” không bao giờ phá sản. Vì thế đã tạo ra 1 kỳ vọng rất sai lệch trong quan điểm của người dân, đấy là gửi tiền vào ngân hàng là kênh tuyệt đối an toàn, không bao giờ mất của.
Chính tâm lý đấy đã tạo ra 1 cuộc chạy đua lãi suất ngân hàng. Ngân hàng nào càng làm ăn rủi ro, càng tham dự vào 1 số dự án mạo hiểm thì càng đẩy lãi suất huy động cao. Mà người dân thì càng chăm chăm vào ngân hàng nào có lãi suất cao mới gửi tiền. Từ đấy, ngân hàng nào càng làm ăn liều lĩnh, càng mạo hiểm thì càng huy động được vốn.
Như vậy, chính sự bảo hộ của Nhà nước đã đẩy phân khúc tài chính vào trạng thái rủi ro rất cao bởi hệ thống tín dụng nào có hưởng ứng rủi ro thì nó mới tạo ra tỷ suất sinh lợi lớn được và như thế mới chiều chuộng được người dân đi gửi tiền. Chính vì vậy, tôi phân tách việc thông qua luật cho phép phá sản ngân hàng là 1 bước tiến lớn về mặt thể chế.
Người dân quan tâm đến mức bảo hiểm tiền gửi 75 triệu đồng/vụ nếu ngân hàng phá sản là quá thấp (Ảnh minh họa: Trong ảnh người dân chuyển nhượng ở Ngân hàng Quân đội)
Hiện nay, người dân rất quan tâm đến số tiền bảo hiểm tiền gửi giai đoạn này quá thấp, chỉ 75 triệu đồng/vụ nếu ngân hàng phá sản. Theo ông mức bảo hiểm này có thích hợp?
– Bảo hiểm tiền gửi đã có từ rất lâu rồi, từ mười mấy 20 năm trước nhưng chẳng ai quan tâm, cũng bởi quan niệm “ngân hàng có phá sản được đâu”. Khi đấy thì bảo hiểm tiền gửi có 5 triệu, 10 triệu, vài chục triệu hay trăm triệu đồng thì cũng như nhau thôi. Giờ có luật cho ngân hàng phá sản họ mới quan tâm.
Còn nhận định về mức bảo hiểm tiền gửi như quy định giai đoạn này có thích hợp, theo tôi biết thì trên địa cầu cũng chưa có lý thuyết kinh tế hay thông lệ nào về bảo hiểm tiền gửi bao nhiêu là hợp lý. Cho nên, chính vì chúng ta không rõ ràng về việc ngân hàng là 1 định chế tài chính không có hay có rủi ro, dẫn đến 1 số bất cập về chính sách bán hàng tài chính bởi thế. Giờ đấy khi Quốc hội thông qua điều luật này thì tôi cho rằng dù là hành động tuy muộn nhưng rất tích cực là gửi đến cho người dân 1 thông điệp: “kênh gửi tiền ngân hàng cũng có rủi ro”.
Ngoài ra, không phải Quốc hội thông qua luật cho phép ngân hàng phá sản là ngày mai sẽ có 1 loạt ngân hàng phá sản; hay hệ thống ngân hàng đang yếu kém chờ luật này ra để áp dụng phá sản. Nếu không tuyên truyền rõ ràng cho người dân điều này thì rất bất ổn. Chẳng qua, Quốc hội thông qua luật này là nhằm đưa ra 1 loạt 1 số giải pháp cấp bách để xử lý hệ thống, từ cho vay hỗ trợ khẩn cấp; mua lại, chuyển giao ép buộc… cuối cùng mới đi đến phá sản. Nghĩa là lần này 1 số nhà hoạch định chính sách bán hàng đã đạt được 1 bước tiến về mặt thể chế, tức là chúng ta đã đưa vào luật, đưa vào cơ sở pháp lý của 1 số chương trình can thiệp.
Ông phân tách thế nào về quan điểm cho phép phá sản ngân hàng sẽ làm hệ thống tài chính phát triển thành mạnh hơn?
– Trước đấy, chúng ta hay chất vấn cơ sở pháp lý của 1 số chính sách bán hàng như mua lại 0 đồng, chuyển giao ép buộc… là dựa trên căn cứ gì? Thật ra, Quốc hội lần này đã sửa lỗi “việt vị” cho Ngân hàng Nhà nước khi trước đấy vì tình huống cấp bách nên Ngân hàng Nhà nước buộc phải làm thế. Lần này, Quốc hội thông qua luật này để tạo hành lang pháp lý cho 1 số chương trình đấy. Nói bởi thế để tài liệu cho người dân từ nay có tiền gửi ngân hàng phải cân nhắc giữa rủi ro và tỷ suất sinh lợi.
Thứ 2, luật này thông qua cũng khiến cho 1 số người điều hành ngân hàng có phân tách tốt hơn giữa rủi ro và tỷ suất sinh lợi. Họ sẽ hiểu được khi tham dự 1 số dự án rủi ro thì 1 loạt 1 số bất ổn có thể xảy ra. Khi đấy, 1 số người điều hành ngân hàng sẽ phải “liệu cơm gắp mắm”, thẩm định dự án kỹ hơn và có 1 số ứng xử thích hợp, cẩn trọng, minh bạch và khoa học hơn… chứ không phải cho vay 1 1 sốh vô tội vạ, tham dự vào 1 số dự án 1 1 sốh chồng chéo như trước đấy nữa.
Tóm lại, tôi cho rằng lần này chúng ta đã đạt được 1 bước tiến về mặt pháp lý cũng như là chính sách bán hàng để khiến cho sức khỏe hệ thống ngân hàng phát triển thành tốt hơn.
Ông có kiến nghị gì để người dân hiểu rõ về xu thế tất yếu này?
–Thực ra thời điểm cuối năm, giá vàng và USD rất dễ tăng do tâm lý và chu kỳ kinh tế, thói quen của người dân cứ gần tết là đi mua vàng sau 1 năm làm việc. Chính vì vậy, tài liệu này có thể sẽ khiến cho giới đầu cơ tạo ra 1 số cú đẩy giá ảo, tạo ra 1 số tin đồn hành lang để thu lợi. Do đấy, 1 số nhà hoạch định chính sách bán hàng, chuyên gia phải có 1 số tài liệu, thông điệp cực kỳ rõ ràng về “sức khỏe” nền kinh tế, phân khúc tài chính cho người dân nắm. Cũng để người dân hiểu rằng việc Quốc hội thông qua luật phá sản Ngân hàng là xu thế tất yếu của nền kinh tế phân khúc chứ không phải là để bắt đầu mở ra cuộc “đại phẫu” ngành tài chính ngân hàng.
Xin cảm ơn ông!
Tìm hiểu thêm tài liệu dự án canhosunwahpearl.edu.vn