Australia là quốc gia duy nhất trên địa cầu đang có 1 kỷ lục vô tiền khoáng hậu: 26 năm qua chưa từng có suy thoái kinh tế. Bí mật đằng sau kỷ lục này là: tận dụng triệt để thời cơ nhu cầu về khoáng sản cho cuộc cách mạng công nghiệp ở Trung Quốc trong 30 năm vừa qua.
Người tiêu dùng đang chọn hàng hóa ở 1 trung tâm mua sắm ở Thanh Đảo, phía đông của Trung Quốc, thuộc tỉnh Sơn Đông. (Forbes Magazine)
Trong 30 năm áp dụng công cuộc công nghiệp hóa, Trung Quốc là quốc gia tiêu thụ nhiều khoáng sản nhất địa cầu: 54% lượng nhôm, 48% lượng đồng, 46% lượng kẽm, 46% lượng thiếc, 45% lượng thép, 40% lượng chì, … Nhờ sức mua khổng lồ của Trung Quốc, các quốc gia xuất khẩu khoáng sản đều được hưởng lợi, trong đấy Australia là quốc gia điển hình nhất.
Thị trường Trung Quốc chiếm tới 30% lượng xuất khẩu của Australia, nhiều nhất là quặng sắt và than đá. Tăng trưởng của các ngành khai khoáng và phục vụ ngành khai khoáng liên tục tạo ra nhiều việc làm và góp phần vào tăng trưởng GDP của Australia. Nền kinh tế Australia đã có 3 thập kỷ tăng trưởng bất chấp các chu kỳ lên xuống của giá hàng hoá nhờ nhu cầu khoáng sản chưa hề sụt giảm của Trung Quốc.
Nhưng giờ đấy câu chuyện đấy có thể đang cách tân khi kinh tế Trung Quốc đang dịch chuyển từ tùy thuộc vào đầu tư và chế tạo sang tiêu dùng. Điều này dẫn tới sự cách tân lớn trong thương mại toàn cầu và tạo ra các thời cơ chưa từng có cho các quốc gia trong đấy có Việt Nam.
Các hãng giải đáp lớn như BCG, McKinsey hay Bain đều chỉ ra động lực lớn nhất đằng sau sự dịch chuyển của Trung Quốc là sự tăng trưởng cả về qui mô lẫn lương của tầng lớp trung lưu. Theo McKinsey, đến 2022, gần 75% người tiêu dùng ở thành thị Trung Quốc, tương đương 357 triệu hộ gia đình, có lương từ USD 9.000 – USD 34.000 trong 1 năm. Mức tăng trưởng trên là khổng lồ nếu biết rằng năm 2002, mới chỉ có 4% dân số thành thị được xếp hạng trung lưu.
Lĩnh vực dịch vụ của Trung Quốc cũng liên tục tăng trưởng nhanh dần nhờ tích lũy tiết kiệm của người dân và sự cách tân cơ cấu dân số. Chính phủ Trung Quốc đã đặt nền móng Thứ nhất cho việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế ở kế hoạch 5 năm lần thứ 12 GĐ 2011 – 2015 có ưu tiên nâng cao tiêu dùng và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Kết quả là kể từ năm 2013, khu vực dịch vụ đã có qui mô lớn hơn khu vực chế tạo và là đầu tàu cho tăng trưởng của Trung Quốc.
Boston Consulting Group tiên liệu: kể cả khi Trung Quốc chỉ tăng trưởng ở 5,5% trong năm năm tới thì mức tiêu dùng tăng thêm của quốc gia này cũng cao gấp 1,3 lần qui mô nền kinh tế Đức hay Anh. Điều này đang và sẽ tạo ra nhiều cách tân trong thương mại toàn cầu, có đến các gợi ý cả về thời cơ cho cả công ty lẫn chính sách phân phối hàng của các quốc gia.
Sự lớn mạnh của tầng lớp trung lưu làm cách tân căn bản cơ cấu và biện pháp tiêu dung. Khi Trung Quốc bước vào nhóm nước có lương trung bình năm 2009, nhu cầu về các mặt hàng thực phẩm căn bản lần lượt bão hòa, và dịch chuyển sang thực phẩm cao cấp.
Gạo đạt đỉnh nhu cầu tiêu dùng ở dao động 138 triệu tấn hàng năm. Các thực phẩm căn bản khác cũng đạt đỉnh tăng trưởng như: lúa mì (2011), thịt lợn (2014) và thịt gà (2013). Trong khi đấy, tiêu dùng các thực phẩm cao cấp hơn như thịt bò, các loại sữa, và rau hoa quả tươi vẫn đang trên đà tăng nhanh. Riêng hoa quả nhập khẩu tăng gấp bốn lần trong tám năm qua.
Đối có các mặt hàng mà nhu cầu phân khúc đã tới điểm bão hòa, người tiêu dùng Trung Quốc đang đề nghị các nguyên tắc khắt khe hơn. Đối có các mặt hàng mà nhu cầu còn tăng trưởng mạnh, phân khúc đang có các sự định vị rõ rệt: các sản phẩm đủ nguyên tắc phục vụ mảng phân khúc trung lưu và đẳng cấp ở các đô thị cấp 1 và 2; và các sản phẩm chỉ giành cho nhóm lương thấp hơn ở các đô thị cấp 3 hoặc vùng nông thôn.
Xu hướng cách tân trên bàn ăn của người Trung Quốc thực ra không phải là điều gì mới khi nhìn vào Mỹ và Nhật cách đấy 50 năm. Tầng lớp trung lưu đã cách tân nhu cầu từ thực phẩm căn bản sang đẳng cấp như thịt bò, hoa quả.
Nhu cầu về gạo ở Nhật đạt đỉnh năm 1960, sau đấy đến tiêu dùng thịt lợn năm 1989 và thịt bò các năm 1995 và gia cầm có đỉnh tiêu thụ ở các năm 2000. Lượng tiêu dùng rau và hoa quả đạt cao nhất vào các năm 2000. Tại Mỹ, lượng tiêu thụ thịt lợn đạt đỉnh từ các năm 1940 và sau đấy nhu cầu thịt bò đạt đỉnh các năm 1970. Nhu cầu về rau và hoa quả cũng đạt cao nhất như Nhật vào các năm 2000. Ở Nhật và Mỹ, khi lượng tiêu thụ đi vào ổn định và không còn tăng trưởng thì người tiêu dùng đề nghị nhiều hơn về các nguyên tắc: độ tươi, ngon, dinh dưỡng và các nhân tố vô hình như thương hiệu, truy xuất lý do và trách nhiệm xã hội.
Quá trình tăng trưởng nhu cầu của nhóm mặt hàng thực phẩm có giá trị cao tiên liệu có thể sẽ còn tiếp tục từ 10 năm đến 20 năm nữa, song hành cộng quá trình thành thị hóa và sức chi tiêu của tầng lớp trung lưu.
Không thể nói nhu cầu của 1 phân khúc 1,4 tỷ dân là không ổn định bởi tăng trưởng nhu cầu của Trung Quốc ở nhiều ngành hàng thường đấyng góp rất lớn vào mức tăng thêm hàng năm của địa cầu. Vấn đề đặt ra là các công ty làm thế nào để nắm bắt rõ được đề nghị của người tiêu dùng và bước chân được vào hệ thống phân phối, từ đấy có phương án tổ chức sản xuất và kinh doanh thích hợp.
Đối có các mặt hàng như khoáng sản, năm 2016 và 2017, Trung Quốc liên tục đấyng cửa các nhà máy sử dụng công nghệ gây ô nhiễm, và nâng cao các nguyên tắc sạch cho quặng nhập khẩu khiến cho chỉ các nhà máy sử dụng công nghệ tân tiến, được đầu tư chiều sâu mới cung cấp được. Các công ty này lại đề nghị các đối tác xuất khẩu quặng có đủ nguyên tắc và bởi thế, dẫn tới việc loại bỏ các nhà cung cấp có năng lực yếu. Lĩnh vực tiêu dùng cũng sẽ được chứng kiến xu hướng nâng cao nguyên tắc tương tự. Tốc độ nâng nguyên tắc sẽ nhanh có các loại hàng hóa mà nhu cầu không tăng trưởng nhiều, và sẽ chậm đối có nhu cầu nhập khẩu còn đang tăng cao
Một ngành thế mạnh và truyền thống của Việt Nam đã không kịp cách tân và thích ứng là gạo. Do Việt Nam không chú trọng vào chất lượng từ chọn lọc giống cây thích hợp có khẩu vị của Trung Quốc, cho tới thi công thương hiệu nên chỉ được định vị vào nhóm gạo thấp cấp. Trong khi đấy, Campuchia phát triển ngành gạo theo tổng thể được quy hoạch tính toán kỹ về đầu ra của từng phân khúc xuất khẩu, và chú trọng vào làm thương hiệu. Nhờ đấy, gạo Campuchia được định vị cao cấp và dần thay thế gạo Việt nam trong bữa ăn của người Trung Quốc.
Ở chiều ngược lại, 1 ngành từ trước tới nay bị coi là bé nhỏ là rau củ quả đã có bước phát triển thần kỳ. Tính đến tháng 9/2017, xuất khẩu rau củ quả đã vượt cà phê và đứng thứ 9 trong danh sách các mặt hàng xuất khẩu có về nhiều ngoại tệ. Một thành tích hoàn hảo khi biết rằng đa số sản lượng của ngành này chỉ là từ sản xuất qui mô nông hộ, ít được tiếp cận về vốn và rất gặp khó trong việc mở rộng qui mô đất trồng.
Ngành rau củ quả đang phát huy rất tốt các lợi thế tuyệt đối như chú trọng vào sản phẩm Trung Quốc làm không có lợi thế là trái cây nhiệt đới và dao động cách vận chuyển ngắn hơn so có các vùng trồng nhiệt đới tranh đua khác. Với xu hướng tiêu dùng trái cây nhiệt đới của Trung Quốc mới chỉ ở thời điểm bắt đầu của 1 chu kỳ lớn, tiên liệu ngành hàng này sẽ còn tăng trưởng mạnh trong nhiều năm tới.
Những ví dụ trên cho thấy phân khúc Trung Quốc rất lớn và tùy thuộc cả vào trạng thái của ngành đã bão hòa về tăng trưởng hay chưa, sẽ đòi hỏi cách tiếp cận phân khúc khác nhau.
Việc cung cấp nguyên tắc nhập khẩu càng ngày càng cao mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa phải là điều kiện đủ cho thành công.
Tầng lớp trung lưu có các thói quen mới đề nghị các hình thức phân phối hàng tân tiến. Tính đến 2016, các kênh phân phối hàng qua trung tâm mua sắm, cửa hàng tiện lợi, và thương mại điện tử chiếm tới 67% tổng doanh thu toàn ngành phân phối lẻ Trung Quốc, đặc thù kênh thương mại điện tử có tốc độ tăng trưởng hàng năm tới 38,1% trong ba năm vừa qua.
Sự lấn át của kênh phân phối hàng tân tiến vừa là hệ quả từ cách tân về cơ cấu dân số và lương, cũng vừa là kết quả của đầu tư mạnh mẽ vào chuỗi logistics và chi trả di động. Nhờ đấy, hàng hóa từ nhà sản xuất tới tay người tiêu dùng được chắc chắn về tính sẵn có, chất lượng, và giá phân phối và chất lượng ổn định hơn nhờ bỏ qua được nhiều khâu trung gian phát sinh như ở các kênh phân phối hàng truyền thống.
Sự mở rộng của kênh phân phối hàng tân tiến đang đòi hỏi cả các nhân tố khác như: hình thức sản phẩm, chất lượng, bao bì đẹp, tới mức độ cung cấp số lượng lớn không ngừng nghỉ.
Điều này sẽ dẫn tới xu thế các công ty làm sản phẩm nguyên tắc chất lượng cao và ở qui mô lớn sẽ có biên lợi nhuận cao và ổn định so có các hộ gia đình nhỏ lẻ phải phân phối qua nhiều cấp trung gian. Lợi thế của việc sản xuất lớn là giảm được thời gian cung ứng tới người tiêu dùng, kinh phí phân phối trên 1 đơn vị sản phẩm tranh đua hơn, và phát huy được các giá trị về thương hiệu.
Sự dịch chuyển nền kinh tế về phía tiêu dùng của Trung Quốc có thể tạo ra các thời cơ mới. Thách thức đặt ra cho các nền kinh tế như Việt Nam là có thích ứng đủ nhanh để bất lấy thời cơ này, giống như Australia đã từng làm.
Tìm hiểu thêm tài liệu dự án canhosunwahpearl.edu.vn
Bài viết liên quan
