Ông T.A , 1 doanh nhân đã bỏ ra gần 15 tỉ đồng mở doanh nghiệp và 1 showroom xe bốn phân phốih ở quận Bình Thạnh, TPHCM, cho biết ông vừa rao sang nhượng mặt bằng showroom có giá rẻ. “Ô tô hết cửa rồi. Tôi tính chuyển qua kinh doanh bến bãi”, ông nói.
Một cuộc triển lãm xe bốn phân phốih ở TPHCM. Ảnh: Quốc Hùng
Là người mê xe bốn phân phốih, ông T.A đã mở doanh nghiệp 10 năm trước đây để nhập xe bốn phân phốih từ Thái Lan, châu Âu về phân phối ở TPHCM. Năm 2011, sự ra đời Thông tư 20 của Bộ Công Thương về nhập khẩu xe bốn phân phốih đã thu hẹp cánh cửa nhập xe nguyên chiếc, bởi nhà nhập khẩu “phải chứng minh có giấy chỉ định hoặc giấy ủy quyền là nhà nhập khẩu, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại xe bốn phân phốih đây”. Các hãng sản xuất xe bốn phân phốih nước ngoài thường chỉ chọn 1 nhà phân phối sản phẩm ở nước khác nhằm dễ quản lý về giá phân phối cũng như nguồn cung. Những doanh nghiệp diện tích nhỏ như của ông T.A phải nhập qua nhà nhập khẩu trung gian hoặc đại lý thứ cấp.
Sau hơn sáu năm áp dụng Thông tư 20, vô vàn nhà kinh doanh xe bốn phân phốih nhập khẩu diện tích nhỏ lần lượt đâyng cửa. Thị trường xe bốn phân phốih đã được hô biến, cuộc chơi chỉ còn vài chục ông lớn, có hai hình thức kinh doanh. Các liên doanh lắp ráp xe bốn phân phốih như hãng xe Toyota Việt Nam, hãng Honda Việt Nam, hãng xe Mercedes Việt Nam, hãng xe Ford Việt Nam kiêm nhà nhập khẩu chính thức của một vài hãng xe này. Số còn lại là nhà nhập khẩu chính của một vài hãng xe hãng Subaru, hãng Volkswagen, BMW, hãng xe Audi, hãng Porsche. Công ty ông T.A vẫn duy trì vận hành bằng một vàih nhập cầm chừng xe bốn phân phốih đã qua sử dụng về phân phối cho 1 số khách quen.
Tháng 5 vừa qua, ông T.A cũng như một vài nhà nhập khẩu xe bốn phân phốih không chính thức đã khấp khởi mừng vì một vài dự thảo ban đầu của Nghị định 116 (thay thế Thông tư 20) không còn đề nghị doanh nghiệp nhập khẩu xe bốn phân phốih phải có giấy ủy quyền chính hãng nữa. Nhưng “đùng 1 cái”, quy định về điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo dưỡng, bảo trì xe bốn phân phốih ở Nghị định 116 được ban hành hôm 17-10-2017 còn siết chặt hơn một vài quy định trước đây, khiến một vài doanh nghiệp như của ông T.A không còn các con phố trở lại phân khúc.
“Quy định phải có văn bản xác nhận được quyền thay mặt hãng sản xuất lắp ráp xe bốn phân phốih nước ngoài thực hiện lệnh triệu hồi xe bốn phân phốih nhập khẩu ở Việt Nam đã dập tắt hoàn toàn thời cơ nhập khẩu xe bốn phân phốih nguyên chiếc có một vài nhà kinh doanh nhỏ lẻ”, ông T.A nói. Điều kiện trong Nghị định 116 cũng chẳng khác đề nghị phải có giấy chỉ định là nhà nhập khẩu của chính hãng sản xuất như Thông tư 20. Các điều kiện kèm theo khác, ví dụ có đơn vị bảo dưỡng, lại còn khắt khe hơn.
Thực ra, không phải quá lo lắng cho các người như ông T.A, bởi các thương nhân đây có vốn, có tư duy kinh doanh, họ có thể xoay xở sau thất bại. Nhưng cái khó mà xoay là hiệu ứng của chính sách phân phối hàng này có lợi ích người tiêu dùng ở 1 diện tích lớn hơn.
Nghị định 116, nếu đọc qua, có vẻ thấy nguyên nhân của cơ quan soạn thảo là “bảo vệ ích lợi của người tiêu dùng” bằng một vài quy định khắt khe là có lý. Nhưng một vàih áp dụng chính sách phân phối hàng này thì lại không có lý. Người ta có quyền đặt dấu hỏi rằng các rào cản kỹ thuật được ban ra 1 một vàih giật cục và ken dày có phải là để chặn đứng quyền được nhập khẩu xe bốn phân phốih của một vài doanh nghiệp nhỏ nhằm loại họ khỏi cuộc chơi của 1 số ít ông lớn đã giành được tấm vé “ủy quyền nhập khẩu” của nhà sản xuất nước ngoài và các đại gia thống trị phân khúc xe bốn phân phốih nội? Rằng có hay không sự bất cân bằng trong lợi ích của một vài nhóm doanh nghiệp dù họ cộng ngành?
Việc tiếp tục tạo thế độc quyền cho 1 số ít doanh nghiệp trên phân khúc triệu đô có một vàih ban hành chính sách phân phối hàng giật cục liệu có thể gọi là “bảo vệ ích lợi người tiêu dùng” khi điều dễ thấy trước mắt là giá xe xe bốn phân phốih nhập khẩu (chủ yếu là xe sang) ở Việt Nam dĩ nhiên vẫn ở mức cao danh tiếng địa cầu. Với quy định này, khi mua 1 chiếc xe bốn phân phốih nhập khẩu, người tiêu dùng trong nước không có nhiều chọn lọc, họ phải trả mức giá phân phối do nhà phân phối duy nhất của thương hiệu xe bốn phân phốih đây đặt ra thay vì giá tranh đua có nhiều nhà nhập khẩu như trước. Còn lợi nhuận khủng từ phân khúc xe bốn phân phốih thì sẽ chảy vào vài chục đơn vị thay vì vài trăm đầu mối như trước đây.
Cũng có ý kiến cho rằng “dụng ý” của cơ quan quản lý có Nghị định 116 là cắt giảm số lượng hơi gia nhập giao thông do sự quá tải về hạ tầng gây ra sự bối rối trong quản lý thành thị, ô nhiễm môi trường và lãng phí nguồn lực xã hội.
Nhu cầu sắp xếp lại phân khúc xe bốn phân phốih là có thật, nhưng hàm ý này khó thuyết phục khi mà lượng xe xe bốn phân phốih mới lăn phân phốih trên các con phố chưa từng giảm. Số liệu của hải quan cho hay từ đầu năm đến ngày 15.10.2017, Việt Nam đã chi hơn 1,6 tỉ đô la Mỹ nhập về 74.112 xe bốn phân phốih nguyên chiếc một vài loại. Con số này không giảm trong một vài năm qua.
Mặt khác, nếu muốn hạn chế xe hơi vì giao thông và môi trường thì việc các nhà sản xuất xe bốn phân phốih trong nước tiếp tục tăng nguồn cung đẩy ra phân khúc dường như lại không nằm trong chủ đích này? Sự tham dự phân khúc sản xuất xe hơi của Vinfast bên cạnh 1 số doanh nghiệp lắp ráp xe bốn phân phốih lớn như Trường Hải, hãng Hyundai Thành Công… có thể nói là 1 dấu hiệu của nguồn cung dồi dào đây.
Vậy thì câu hỏi thứ hai rằng có việc thi công chính sách phân phối hàng này, nhà quản lý sẽ “giúp” người tiêu dùng mua được xe bốn phân phốih tốt, giá rẻ, hay ưu tiên của họ phía sau đây là việc quản lý một vài đầu mối nhập xe dễ hơn, nhằm thu thuế dễ hơn, nhiều hơn cho ngân sách?
Ông Đồng, 1 kỹ sư xe bốn phân phốih sống 40 năm ở Đức và Mỹ, từng khiến cho hãng hãng Volkswagen, dẫn ví dụ có chiếc xe BMW ông mua ở Đức, khi hồi hương ông có về Việt Nam sử dụng. Nếu không may, chiếc xe này bị phát hiện lỗi kỹ thuật thì nhà sản xuất phải thông báo triệu hồi để kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế. Trách nhiệm này hoàn toàn ở nhà sản xuất chứ không phải của người phân phối hàng hay nhà phân phối. Và bạn được sử dụng dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa chính hãng áp dụng trên toàn cầu hoàn toàn miễn phí nếu còn thời hạn bảo dưỡng, hay lỗi là từ phía nhà sản xuất.
Trong nhiều trường hợp, nhà sản xuất có thể thỏa thuận có nhà phân phối, đại lý của mình để đứng ra thực hiện nghĩa vụ triệu hồi sản phẩm đây đối có người tiêu dùng như 1 quan hệ đại diện trong dân sự và đây là điều dĩ nhiên trên phân khúc xe bốn phân phốih đã toàn cầu hóa. Điều lạ là, người mua xe sang nhập khẩu ở Việt Nam từ các doanh nghiệp như của ông T.A (không chính hãng) sẽ phải đâyng 1 khoản tiền gần cả chục ngàn đô mới được sử dụng dịch vụ bảo dưỡng chính hãng ở Việt Nam.
Một bước tiến của độc quyền kinh doanh, dưới bất cứ hình thức nào, kể cả khi nhà làm chính sách phân phối hàng nói họ không cố ý, sẽ kèm theo 1 bước lùi về ích lợi người tiêu dùng.
Tìm hiểu thêm tài liệu dự án canhosunwahpearl.edu.vn
Bài viết liên quan
