Bài toán nông nghiệp CNC: Lo ngại không tạo ra cú hích thực sự

(Canhosunwahpearl.edu.vn) “Nguy cơ chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp công nghệ cao không thực chất, có tính “phong trào”. Hậu quả là không tạo được cú hích thực sự, quá trình chuyển đổi thiếu bền vững. Người ta có thể lợi dụng “ngọn cờ phong trào” để có lạm dụng chính sách bán hàng, làm méo mó phân khúc”

Trong vài ba năm trở lại đấy, nhiều công ty, kể cả những công ty lớn, 1 số định chế tài chính, không chỉ ngân hàng mà cả 1 số quỹ đầu tư, đã và đang chuyển dịch vốn, đầu tư, kinh doanh sang khu vực nông nghiệp.

Lo ngại chuyển đổi có tính phong trào

Điều đáng nói là sản xuất nông nghiệp công nghệ cao trước hết phải dựa trên tín hiệu phân khúc, phản ánh cả nhu cầu và đòi hỏi mới. Sức quyến rũ đối có có nhà đầu tư, công ty trước hết và chính là ở đấy. Tuy nhiên, điều đáng chú tâm ở Việt Nam GĐ này là nguy cơ chuyển đổi sang sản xuất nông nghiệp công nghệ cao không thực chất, có tính “phong trào”.Hậu quả là không tạo được cú hích thực sự, quá trình chuyển đổi thiếu bền vững.

Người ta có thể lợi dụng “ngọn cờ phong trào” để có lạm dụng chính sách bán hàng, làm méo mó phân khúc (vốn là cơ chế chắc chắn hiệu quả). Bài học bí kíp cho thấy, người nông dân chưa hẳn được hưởng lợi tương xứng từ chính sách bán hàng hỗ trợ. Chưa nói, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao còn cần những lời giải thích thấu đáo về vấn đề tích tụ đất đai, dịch chuyển lao động, lợi ích trước mắt và lâu dài của người nông dân.

Vì vậy, chúng ta cần làm quyết liệt nhưng phải bài bản và có sự nghiên cứu kỹ nghiêm túc. Rất cần tránh sự dẫn lối chính sách bán hàng có tính áp đặt.

Những điểm chung, thường dễ thống nhất, giải trình (và thích hợp có cam đoan quốc tế) về sự hỗ trợ của nhà nước, như vấn đề nghiên cứu kỹ và triển khai (R&D), cung cấp tài liệu, xúc tiến thương mại, đào tạo tay nghề và kỹ năng việc làm, khuyến nông, và cả về phát triển kết cấu hạ tầng. Điều quan trọng ở đấy là việc chắc chắn minh bạch, tăng cường tiếng nói phản hồi của người dân, chọn lọc ưu tiên, nhất là trong bối cảnh nguồn lực nhà nước hạn chế.

Làm sao có chính sách bán hàng tín dụng hỗ trợ hợp lý?

Sản xuất nông nghiệp công nghệ cao có lực kéo căn bản là tín hiệu phân khúc. Tuy nhiên, nó cũng chứa những rủi ro, bất định, nhất là khi mới ở GĐ “thử nghiệm”. Chính vì vậy, sự hỗ trợ tín dụng (như qua lãi suất) phải được xem là sự chia sẻ rủi ro trong trường hợp không thành công; trái lại nếu đầu tư sản xuất kinh doanh thành công, công ty cần bồi hoàn (1 phần hoặc đầy đủ) sự hỗ trợ đây.

Cùng có quá trình nâng cao năng lực, tính tự chủ của NHNN, việc đã đi vào hoạt động chính sách bán hàng tiền tệ, lành mạnh hóa hệ thống 1 số NHTM thì hỗ trợ tín dụng (như qua lãi suất) phải là từ tiền ngân sách (tường minh). Trước mắt chúng ta có thể sử dụng 1 số công cụ chính sách bán hàng tiền tệ của NHNN để hỗ trợ. Song bởi thế cũng cần phải có chừng mực, vì hiện chính sách bán hàng tiền tệ nhìn chung và chính sách bán hàng tín dụng nói riêng đang chịu nhiều áp lực và “gánh nặng” cho mục tiêu ổn định và thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tăng trưởng kinh tế.

Rất cần đã đi vào hoạt động cơ chế bảo hiểm sản xuất nông nghiệp. Chúng ta đã có những quy định về vấn đề này, tuy nhiên bảo hiểm sản xuất nông nghiệp lâu nay chưa được tiến hành rộng rãi, có hiệu quả. Đây là 1 trong những nhân tố quan trọng để chia sẻ rủi ro cho công ty và người nông dân.

Mô hình sản xuất nông nghiệp nhìn chung và sản xuất nông nghiệp công nghệ cao nói riêng cân cung cấp được ba đề nghị căn bản.

Phải có được lợi thế nhờ diện tích, nhờ đây tạo khả năng tốt hơn trong hấp thụ vốn và công nghệ. Hai là, chúng (dần) phải gắn có chuỗi giá trị, từ R&D, tạo giống, trồng trọt, thu hoạch, sơ chế/tinh chế, đến bán tiêu thụ ở trong nước và ngoài nước. Có thể không phải mọi công đoạn sẽ được thiết lập đầy đủ ngay, song bài toán chuỗi giá trị phải được tính toán ngay từ đầu nhằm kết nối 1 số bên liên quan (nông dân, công ty sản xuất, nhà bán, nhà khoa học, 1 số tổ chức tài chính) và nhằm dần tạo giá trị tăng thêm cao hơn.

Phải gắn bó về mặt kinh tế – xã hội có cuộc sống của người nông dân, tính đến đặc biệt vùng miền, dân tộc và chắc chắn khả năng “mặc cả” của người nông dân trong chuỗi.

Trên thực tại, theo sự vận động của phân khúc và được nhà nước “thể chế hoá” thêm, đã xuất hiện mô hình trang trại, mô hình công ty theo hợp đồng (huấn luyện, đào tạo để nông dân trồng trọt chắc chắn đầu vào theo hợp đồng; phần còn lại DN thực thi), mô hình công ty nông dân góp cổ phần, hợp tác xã (kiểu mới)… Mô hình nào cũng có những ưu và nhược điểm nhất định, song là bí kíp quí báu để nghiên cứu kỹ, triển khai trên thực tại cộng có những chính sách bán hàng hỗ trợ hợp lý.

Bài viết liên quan