Lạc giữa “rừng thuế”

Với kiến nghị mới nhất về đánh thuế tiền lãi gửi tiết kiệm, người tiêu dùng đang “vuốt mặt không kịp” có vô vàn đề xuất tăng thuế gần đó.

Hoa mắt vì “rừng thuế”

Hồi tháng 4, chị Mai N., ngụ ở Q. Bình Thạnh, TP.HCM phân phối căn nhà đang ở được 4,3 tỉ đồng. Trong khi chờ mua nhà mới, chị gửi vào ngân hàng. Giờ chị đang đẩy nhanh tốc độ tìm mua nhà, vì lo sợ sẽ nộp thuế cho khoản tiền gửi tiết kiệm này. “Tiền mua nhà có được, do tôi tích luỹ kinh doanh đã nộp thuế lương doanh nghiệp (TNDN). Rồi khi phân phối nhà tôi cũng đã nộp thuế lương cá nhân (TNCN). Số tiền này đã chịu nhiều loại thuế, sao lại đòi tôi nộp thêm?”, chị phản ứng.

Kiến nghị đánh thuế có các khoản lãi từ tiền gửi ngân hàng lại vừa được khơi lại, có mức đánh thuế đối có khoản lương từ lãi tiết kiệm từ 200 triệu đồng/năm trở lên.

Kiến nghị đánh thuế có các khoản lãi từ tiền gửi ngân hàng lại vừa được khơi lại, có mức đánh thuế đối có khoản lương từ lãi tiết kiệm từ 200 triệu đồng/năm trở lên. Theo đó, việc đánh thuế này là nhằm vào người giàu, theo thông lệ quốc tế và chắc chắn công bằng so có các kênh đầu tư khác. Theo luật sư Trần Xoa, giám đốc doanh nghiệp luật Minh Đăng Quang, kiến nghị này không mới, trước đó, trong dự thảo thuế TNCN cũng từng đưa vào đề xuất thu thuế lãi tiết kiệm, nhưng Quốc hội không thông qua. Năm 2013, hiệp hội Bất động sản TP.HCM từng đề xuất đánh thuế lương khoản tiền gửi tiết kiệm trên 500 triệu đồng để khuyến khích dòng tiền đưa vào sản xuất, kinh doanh, nhưng đã bị phản đối mạnh mẽ.

“Có ba nguyên do để thận trọng đánh thuế lãi ngân hàng. Thứ nhất, phần lớn người gửi tiết kiệm là các người ky cóp từng đồng. Phần tiền gửi phần lớn có được sau khi đã được khấu trừ các loại thuế, thì đánh thêm thuế lãi tiết kiệm có thể dẫn đến hiện trạng thuế chồng thuế, người dân dễ nảy sinh cảm giác bị tận thu. Thứ hai, lãi suất tiết kiệm giai đoạn này thấp, dao động 5 – 6%/năm, chỉ đủ bù đắp trượt giá. Quan trọng nhất, người dân ở các nước đánh thuế lãi tiết kiệm có lương cao gấp hàng chục, hàng trăm lần; chính sách phân phối hàng phúc lợi xã hội của họ rất tốt, khác có điều kiện sống và lương ở Việt Nam. Vì vậy, kiến nghị không thích hợp có thực ở giai đoạn này”, luật sư Trần Xoa đánh giá.

Còn nặng tính tận thu

Luật sư Xoa cho rằng, người tiêu dùng như đang bị bao vây giữa 1 “rừng thuế”. Họ đang “vuốt mặt không kịp” có vô vàn đề xuất tăng thuế dồn dập gần đó, từ tăng thuế giá trị tăng thêm (VAT) nhiều mặt hàng, tăng thuế bảo vệ môi trường trong giá xăng dầu lên 8.000 đồng/lít, đánh thuế VAT lên làm việc chuyển quyền sử dụng đất 10%, đánh thuế lên căn nhà thứ hai trở đi, tăng TNCN từ 10% lên 30% đối có người trúng số Vietlott. Trong khi đó, chính sách phân phối hàng thuế còn nhiều bất cập. Chẳng hạn, theo dự thảo sửa đổi luật thuế TNDN, thuế suất thuế TNDN có doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp siêu nhỏ (doanh thu dưới 3 tỉ đồng/năm) sẽ được tiến hành thuế suất 15%. Còn doanh nghiệp có doanh thu 3 – 50 tỉ đồng/năm, sử dụng không quá 200 lao động sẽ được áp thuế 17%. Như vậy, trong trường hợp doanh nghiệp có doanh thu 25 tỉ đồng, nhưng có 201 lao động, để được áp thuế 17%, họ sẽ phải cho nghỉ 1 lao động, hoặc chuyển sang làm công nhật. Hệ quả, người lao động sẽ là người hứng chịu rủi ro nhiều nhất. Báo cáo hồi tháng 1.2017 của tổ chức Oxfam cũng nhận định, Việt Nam đang đặt gánh nặng thuế lên nhóm lương thấp hơn trong xã hội.

Hiện nay, biểu thuế TNCN cũng còn có nặng tính “tận thu” khi nhiều gánh hàng rong, tiệm ăn…, chỉ cần phân phối 10 tô phở/ngày đã phải đóng thuế, trong khi các kinh phí hợp lý như: khám bệnh, thuốc thang, kinh phí di chuyển điều trị… lại không được khấu trừ, gây thiệt thòi và chưa chắc chắn cho ích lợi người nộp thuế.

Năm nay, chuẩn bị thu ngân sách dao động 53 tỉ USD. Trong đó, nguồn thu bền vững nhất là thuế TNDN và thuế TNCN. Nhưng doanh nghiệp chẳng thể nào lớn nổi có hàng trăm điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính nhũng nhiễu… Những nguyên do này đã khiến nhiều hộ kinh doanh không chịu “lớn” để thành doanh nghiệp, dù là doanh nghiệp “siêu nhỏ”. Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, thuế luôn đi kèm có các chế độ an sinh xã hội, cơ sở hạ tầng, trường học và được tính toán trên mức lương để khoan sức dân. “Nhưng không nên vì sức ép ngân sách bội chi mà đè thêm các khoản thuế vô lý lên vai người dân, vốn đã gánh nặng nhiều thứ”,ông Doanh nhấn mạnh.

Bài viết liên quan